Fitch Ratings, Finlandiya’nın IDR’lerine ilişkin Görünümün revizyonu, aşağıdaki temel derecelendirme etkenlerini ve bunların göreceli ağırlıklarını yansıttığını açıkladı.
ARTAN KAMU BORCU
Zayıf ekonomik büyüme ve ardışık şoklara yanıt olarak daha erken mali destek, genel hükümet borcunun 2019’dan bu yana 11,8 puan artarak 2023’te GSYİH’nin %76,6’sına çıkmasına yol açtı ve bu, mevcut %48’lik ‘AA’ kategorisi medyanının üzerine çıktı. Tahminlerimize göre, borç, özellikle 2024’te devam eden önemli açıklar ve yüksek stok akışı ayarlamalarıyla desteklenerek 2026’da GSYİH’nin %85’ine ve 2028’de %87’sine yükselmeye devam edecek.
MALİ KONSOLİDASYONDA YETERSİZLİK
Hükümet, projeksiyonlarımıza dahil edilen iki mali konsolidasyon paketi sundu, ancak bunlar yalnızca kamu borcundaki artışı yavaşlatacaktır. Hükümet, 2023’te göreve başladıktan sonra, 2027’ye kadar yılda 6 milyar avroya (GSYİH’nin %2’si) yükselen bir açık azaltıcı etkiye sahip mali konsolidasyon paketi duyurdu. Nisan 2024’te, 2025-2028 Mali Planı’nın bir parçası olarak yılda 3 milyar avro (GSYİH’nin %1’i) tutarında ek konsolidasyon önlemleri tanıtıldı. Bunlar arasında, Eylül 2024’teki %24’ten %25,5’e KDV oranının artırılması da yer alırken, diğer önlemlerin çoğu 2025’te yürürlüğe girecek.
ALINAN ÖNLEMLER HAKKINDAKİ BELİRSİZLİK
Önlemler mali konsolidasyona önemli bir bağlılık gösteriyor. Ancak, hükümet borcunu istikrara kavuşturmada ve sonunda azaltmada başarılı olabilecek diğer önlemlere dair görünürlük yok. Yeni AB mali kuralları mali karar alma için bir çerçeve sağlayacak ve Eylül ayında AB’ye sunulacak Orta Vadeli Mali Yapısal Plan bağlamında daha fazla karar alınabilir, ancak bunlar tahminlerimize dahil edilemeyecek kadar belirsiz.
2024’TE DAHA GENİŞ MALİ AÇIK
Fitch, genel hükümet açığının 2023’teki %2,9’dan 2024’te GSYİH’nin %3,7’sine yükseleceğini öngörüyor. Bu, artan sosyal harcamalar ve ücret ve emeklilik endekslemesinin yanı sıra durgunluğun gelirler üzerindeki etkisi ve azalan işsizlik sigortası katkılarıyla destekleniyor. Mali açığın 2025’te GSYİH’nin sadece %3,2’sine ve 2026’da %2,7’ye mütevazı bir şekilde düşmesini bekliyoruz. Büyüme 2025’te gelirleri destekleyecek ve onaylanan konsolidasyon önlemleri etkilerini gösterecek olsa da, özellikle F-35 savaş uçaklarının teslimatı olmak üzere artan askeri harcamalar bütçeyi olumsuz etkileyecektir.
Finlandiya’nın ‘AA+’ IDR’leri ayrıca aşağıdaki temel derecelendirme etkenlerini de yansıtmaktadır.
DERECELENDİRME TEMELLERİ
Finlandiya’nın ‘AA+’ derecelendirmeleri çok yüksek yönetişim göstergeleri, kişi başına yüksek gelir, avro bölgesi üyeliği ve emeklilik sisteminin güçlü varlık pozisyonu ile desteklenmektedir. Bu güçlü yönler yüksek devlet borcu ve düşük potansiyel büyüme ile dengelenmektedir.
Emeklilik Varlıkları Yaşlanma Baskılarını Azaltır: Mart 2024 sonu itibarıyla GSYİH’nin %94’ü olan yüksek emeklilik sektörü varlıkları, üçte birinden fazlası kamu emeklilik fonlarında olmak üzere, bir derecelendirme gücüdür ve daha fazla reform planıyla birlikte hızla yaşlanan bir nüfusun etkisini azaltmaya yardımcı olur. Uzun vadeli projeksiyonlar, nüfusun yaşlanmasına rağmen bu varlıkların 2050 yılına kadar GSYİH’nin yalnızca yaklaşık %75’ine düşeceğini göstermektedir.
2024’TE GSYİH DARALMASININ DEVAM ETMESİ
Fitch, envanterlerdeki keskin düşüş ve zayıf AB büyümesi nedeniyle 2023’te %1,2 düşüş yaşayan Finlandiya ekonomisinin 2024’te %0,3 daralmasını bekliyor. Ayrıca, artan ECB faiz oranlarından kaynaklanan baskı, değişken faizli kredilerin çok yüksek bir payı (konut kredilerinin %97’si), yatırımları kısıtlaması ve 2023 ortasından bu yana pozitif reel ücret artışlarına dönüşe rağmen özel tüketimin azalmasıyla daha da artıyor.
2025’TE ORTA DÜZEYDE İYİLEŞME
Daha düşük faiz oranlarının yatırım ve tüketici harcamalarını artırması ve AB’deki iyileşmenin gerçek ihracat büyümesini yönlendirmesiyle büyümenin 2025’te %1,3’e ve 2026’da %1,6’ya iyileşmesini öngörüyoruz. Ancak mali konsolidasyon önlemlerinin iç talebi azaltmasını bekliyoruz. Orta vadede, düşük üretkenlik büyümesi ve yaşlanan nüfus, diğer gelişmiş Avrupa ekonomilerinde olduğu gibi, temel büyüme zorlukları olmaya devam edecek.
İŞSİZLİKTE ARTIŞ, DÜŞÜK ENFLASYON
Durgunluk, Haziran 2024’te işsizliğin bir yıl önceki %7,2’den %8,3’e çıkmasına neden oldu. 2024’te devam eden ekonomik zayıflığın yıllık işsizlik oranını 2023’teki %7,2’den %8,1’e çıkarmasını bekliyoruz. Ancak, mütevazı ekonomik toparlanmanın ardından işsizlik oranının 2025-2026’da ortalama %7,6’ya düşeceğini öngörüyoruz. Enflasyonun 2023’teki %4,4’ten 2024’te %1,3’e düşmesini ve 2025 ve 2026’da %2’nin hemen altında sabitlenmesi bekleniyor.
KONUT FİYATLARI DÜŞÜYOR, BANKACILIK SEKTÖRÜ DAYANIKLI
İpotek kredileri, faiz oranlarındaki artışın etkisiyle Nisan 2023’ten bu yana daralıyor. Bu durum konut fiyatlarındaki düşüşe katkıda bulundu. 2Ç22’deki zirveden bu yana, tek ailelik konut fiyatları 1Ç24 itibarıyla %16,7 düşerek 2009’dan bu yana en düşük seviyeye ulaştı. Borç hizmet maliyetlerindeki artışa rağmen, varlık kalitesi ölçütleri önemli ölçüde bozulmadı. Bankacılık sisteminin batık kredi oranı 1Ç23’teki %1,0 ile karşılaştırıldığında 1Ç24’te %1,2 oldu. Bankaların sermayelendirmeleri yüksek kalmaya devam ediyor; ortak öz sermaye Tier 1 sermaye oranı 1Ç23’teki %17,1’den 1Ç24’te %18,6’ya yükseldi.
